Prywatne inwestycje i cykl biznesowy
Choć prywatne inwestycje stanowią jedynie około 15 proc. PKB, zmiany w tym składniku są znacznie większe niż, w wydatkach konsumpcyjnych. W związku z tym, prywatne inwestycje mają nieporównanie większy wpływ na PKB w momencie przegięcia cyklu biznesowego.
Pierwszy wykres pokazuje realne zmiany PKB w ujęciu rocznym i prywatne inwestycje od 1960 r. (dla wygładzenia wykresu dane to średnie z trzech kolejnych kwartałów).
Zmiany PKB są małe w porównaniu ze zmianami prywatnych inwestycji, szczególnie w czasie recesji i zaraz po niej. Właśnie dlatego inwestycje są kluczowe w cyklu biznesowym.
Zauważmy, że w czasie ostatniej recesji największy spadek PKB był w IV kwartale 2008 r. (8,9 proc. w ujęciu rocznym). Dla średniej z trzech kwartałów, pokazanej na powyższym wykresie, wyniósł on 5,9 proc.
Ale największy spadek prywatnych inwestycji wyniósł 43 proc. w skali roku. Dla średniej z trzech kwartałów wyniósł 35 proc.
Drugi wykres pokazuje udział w PKB czterech kategorii prywatnych inwestycji: inwestycje mieszkaniowe, wyposażenie i oprogramowanie, budownictwo oraz zmiany w prywatnych zapasach. Na wykresie pokazano średnie dotyczące okresów trzy-kwartalnych.
Inwestycje mieszkaniowe zmieniają się najszybciej, a inwestycje budowlane spóźniają się w cyklu biznesowym. Linia czerwona to inwestycje mieszkaniowe, zielona wyposażenie i oprogramowanie, niebieska inwestycje budowlane. Zwykle, zarówno w czasie recesji, jak i poza nią, po sobie następują czerwony, zielony i niebieski.
Fioletowa przerywana linia to zmiana zapasów prywatnych. Ta kategoria jest bardzo zmienna i zwykle ujemna w czasie recesji, a po niej wzmacnia wzrost PKB.
Kluczowa kategoria – inwestycje mieszkaniowe – spóźnia się w czasie obecnej recesji z powodu znaczących zapasów. Zwykle inwestycje te mają silny wpływ na wzrost PKB i zatrudnienie w początkowym okresie ożywienia, ale nie tym razem. Ta ich słabość wyjaśnia, dlaczego ożywienie jest tak powolne.
Inwestycje mieszkaniowe ostatecznie zmieniły się w ciągu 2011 r., a w 2012 r. miały pozytywny wpływ na PKB.
Co to oznacza dla cyklu biznesowego? Zwykle inwestycje mieszkaniowe idą w dół przed recesją. Teraz zaczynają rosnąć.
Trzeci wykres pokazuje udział inwestycji mieszkaniowych w PKB. Są one nieco ponad rekordowo niskim poziomem i wydaje się, że w 2013 r. ich udział w PKB wzrośnie.
Największe ryzyko dla wzrostu gospodarki w tym roku stanowią nadmierne oszczędności. Jednakże, jeśli nie będzie błędów politycznych (spodziewam się porozumienia w sprawach fiskalnych), wydaje się mało prawdopodobne, aby inwestycje prywatne spadły w 2013 r. Powodem jest niski poziom inwestycji mieszkaniowych, które prawdopodobnie wzrosną i USA unikną w tym roku recesji.
Na podst. Private Investment and the Business Cycle, Bill McBride, Calculated Risk
ul. Kruczkowskiego 6, 00-412 Warszawa
tel. +48 22 55 54 32