Czy ceny surowców będą spadać przez kilka lat?

Cykle koniunkturalne, jakim podlega gospodarka, nakręcają ceny surowców. Ale każdy cykl ma swój początek i koniec. Bańka spekulacyjna na surowcach pękła. Wiele wskazuje na to, że tym razem na dłużej. Ceny surowców energetycznych, w szczególności ropy naftowej i gazu, są tego dobrym przykładem. Po okresie spektakularnych wzrostów, jakie nastąpiły jeszcze przed wybuchem globalnego kryzysu finansowego, maleją ceny metali kolorowych, stali, węgla, płodów rolnych. Od drugiego kwartału 2011 r. spada Dow Jones UBS Commodity Index, odzwierciedlający koszyk najważniejszych surowców, który wrócił do poziomu sprzed 5 lat. [1] A wszystkiemu towarzyszy rosnący w siłę dolar. Charakterystyczne relacje między cenami surowców a kursem dolara powtarzają się po raz kolejny. Surowce tanieją, a kurs dolara rośnie.

Analiza cen na rynkach surowcowych pokazuje ich dużą korelację z cenami akcji z rynków wschodzących. [2]

Przykładowo, indeks MSCI Emerging Market Index, w ciągu minionych 5 lat też wrócił do punktu wyjścia. Podobnie zachowywały się indeksy wielu cen surowców, czego wyrazem może być cytowany już w analizie PIMCO indeks Dow Jones UBS Commodity Index. Nic w tym dziwnego, wystarczy zauważyć, że Chiny kreowały ostatnio ok. 40-50 proc. światowego popytu na metale i zużywały kilkanaście procent ropy naftowej. Ale ten popyt maleje. [3]

Zadziwiająco wygląda porównanie efektywności inwestycji na dojrzałych rynkach akcji i na rynkach surowcowych. Przykładowo, w ciągu ostatnich 5 lat indeks największych amerykańskich spółek S&P 500 w wersji dochodowej (TR) przyniósł inwestorom podwojenie kapitałów. Średnia stopa zwrotu na tym indeksie wyniosła 16 proc. rocznie, kumulując 5-letni efekt inwestycji do ponad 100 proc. Natomiast indeks Dow Jones Commodity Index (TR) zmniejszył swą wartość w minionych 5 latach, przynosząc inwestorom stratę (średnio 0,31 proc. rocznie).

 

Po okresie bardzo wysokiej zyskowności inwestycji w surowce (i w instrumenty finansowe stanowiące ich ekwiwalenty) nastąpiła zmiana. Inwestycje w złoto, metale, ropę, płody rolne przestały przynosić zysk i zaczęły generować straty. Pozytywne efekty dawało lokowanie kapitału w akcje firm z dojrzałych rynków.

Natomiast wcześniejsze bardzo wysokie skorelowanie efektów surowcowych inwestycji z dojrzałymi rynkami akcji spadło prawie do zera. A przecież w latach 2009-2010 korelacja dziennych efektów tych inwestycji sięgała poziomu 0,75 (współczynnik korelacji Pearsona). Dryfowanie skorelowania dojrzałych rynków akcji i rynków surowcowych przedstawiono niżej na wykresie (ryc. 1).

 

Ryc. 1. Korelacje dziennych zmian rentowności inwestycji w akcje i surowce. Źródło danych: S&P Dow Jones Indices LLC, a part of McGraw Hill Financial 2014.

Podstawowe pytanie – co dalej? Pewne sugestie daje analiza cen na rynku ropy naftowej przeprowadzona przez Credit Suisse. Wskazuje ona na bardzo interesujące zjawisko. Wzrosty cen ropy postępują szybko i gwałtownie. Okresy liczone od najniższych cen do osiągnięcia lokalnych maksimów trwały dawniej od 3 do 5 lat. Dwa ostatnie cykle wzrostów cen ropy – ten z lat siedemdziesiątych i ten, który wystąpił po 2000 roku – objęły dłuższe 9-letnie okresy.[4]

 

Ale dane historyczne pokazują coś więcej. Po okresach wzrostów następują lata spadków i stagnacji cen na niższych poziomach. Trwają one o wiele dłużej niż okresy wzrostów cen ropy. Ostatni cykl spadków i stagnacji cen ropy ciągnął się przez 19 lat.[5] Oczywiście historia nie musi się powtórzyć. Ale spadek globalnego popytu, technologie energooszczędne i dokonujące się zmiany strukturalne w największych gospodarkach świata mogą wytworzyć nową sytuację.

Strategia inwestowania, która zapewnia kontrolę nad surowcami naturalnymi, nie zawsze prowadzi do sukcesu. Od czasu do czasu surowcowe koło fortuny może najechać na swego sponsora.

 

dr Mieczysław Grudziński

[1] Nicholas J. Johnson, Greg E. Sharenow, Is the Commodity Supercycle Dead? PIMCO, Viewpoint, September 2013.

[2] Ibidem.

[3] Zobacz: The Financial Times Ltd, November 21, 2014.

[4] William Watts, China ‘triple bubble’ points to long slide for, MarketWatch.com, November 20, 2014.

[5] Ibidem.